En cok sorulan soru Iran`daki medyanin ozgur olup olmadigi, ilk once sunu belirtmek isterim ki bence dunyadaki hic bir medya kurulusu bagimsiz degildir, her ulkede medyalar bazi belli amaclari hizmet eder ama siddeti farkli olabilir. Iran`da da boyledir, medya devletin ayit ve devletin denetimi altindadir, ama bu hic turlu ozgurlugun olmadiginin anlamina gelmez. Bazi kirmizi cizgiler vardir ki onlara herkesin uymasi gerekir bu kirmizi cizgiler TV ve Radyo`da daha fazladir, cunku TV ve Ozelikle radyo bir ulkenin politikalarinin semboludur. Mesela Islam kurallarina aykiri yayinlar(cinsellik , Bazi kulturunun sembolu Sayilen elemanlar ve…) yada Iran menfaatlerine ve Islam cumhuriyetine aykiri icerikli yayinlar yasaktir.
Iran devlet TV ve Radyolari diger ulkelerin devlete ayit medyasi gibi cok sikici degiller. Bunca disaridan yapilan Farsca yayinlar ve diger ulkelerin TV`lerinin izlene bilmesine karsin hala Cogu kisi Iran TV ve radyo Yayinlarini gorup, dinleyip ve takip ediyor. Dunya Futbolunun 4 ligi (Ispanya, Ingiltere, Almanya, Italya), Avrupa kupasi, UEFA vs Canli olarak yayinlanir. Dunyanin onde gelen yeni filmler ve yapimlar Iranin essiz dublesiyle yayinlanir, Hatirlatmam gerekir ki Iran dublaji dunyanin onde gelen iki dublaji Arasinda. Mesela 2009 yili nevruz tatilinde, Dark night yada Slomdog milliyoner filmleri cogu kanaldan once Iran`da yayinlandi. Genel olarak programlarin zenginligi bazi sikici saatler disinda iyi durumda.
Iran`daki TV ve Radyolar
Iran`daki Tv ve Radyolarin hepsi Iran Islam cumhoriyetinin TV ve Radyo (Ses ve Goruntu) kurumuna ayittler (IRIB = Islamic Republic of Iran Broadcasting). IRIB Iran`da Radyo ve Tv sahip kurum oldogundan ve yabanci ulkelerden yayinlanan Tv ve Radyolarin karsisina gecmek icin buyuk kadro ve alt yapiya sahip.
IRIB Bunyesinde halen Bu kanallar mevcuttur:
8 Ulusal kanal
32 eyalete ozel kanal (Iranin 30 eyaleti vardir)
6 uluslararasi kanal
3 Iranlilara ozel uluslararasi kanal
2 Internet TV
30 dilde radyo yayini
12 Ulusal radyo kanali
8 Uluslararasi radyo
1 Internet Radyo
40 eyaletl radyo
50 ulkede temsilcilik
Iran yabanci medyalara karsilik olarak degisik haber kanallarina Kurmustur:
IRINN (Iranian News Network)
20.5 saat Farsca yayin yapan Iranin ulusal ve uluslararasi haber kanali
Web Sitesi: Irinn (sadece farsca)
PRESS TV:
Iranin 24 saat, her Yarim saatte bir haber yayini yapan degisik tartisma ve belgeseller hazirlayan Ingilizce dilinde ilk haber kanali, bu Kanalin web sitesi 2007 yilinin ilk ayindan yayina basladi ve kanal kendisi de 2007 yili haziran`dan beri yayinda. Bu kanalin hedefi BBC – CNN – Aljazeera Int. vs es duruma gelmek. Acikcasi bu kanal yabancilarin da teyid ettigi gibi cok buyuk ilgiyle karsilasti ve cok sayida kisi ozellikle ABD den web site ve TV kanali takip ediyor. Bu kanali canli olarak internetten de izlemek mumkun. Bu kanalin butcesi ilk yilda 30 Milyon $ yakindi. Bu kanalin baslangicta dunya capinda 3 abd`de olmak uzere 50 haberciye sahipti Bu kanal Tahran ve Londra`dan yayinlaniyor.Bu kanlda degisik unlu haberci ve gazeteciler calismak ve program yapiyorlar:
George Gallowa
Andrew yilliyab
Yvonne ridly
Tarig Ramadan
Amanda burt
Ve...
Web sitesi:
Press TV (Ingilizce ve Farsca)
AL Alam:
2003 yilindan beri 24 saat arapca yayin yapan haber kanali. Bu kanalin hedefi dunyanin 4 tarafindaki araplardir. Bu kanal da araplar arasinda popular hale gelmis dorumda.
Web sitesi:
Alalam News (Ingilizce, Arapca ve Farsca)
IFilm:
IFilm kanali 24 saat Iran dizi ve Filmlerini Arapca dublajla yayinlamak icin 9 ylul 2010 yilinda yyia basladi. Bu Kanalda yayinlanan Iran filmleri Suriye, Lubnan ve Birlesik Arap Emirliklerinde dublajlaniyor. Bu kanalin yakin zamanda Arap halki arasinda popiler olmasi bekleniyor.IFilm
Sahar TV 1 ve 2:
Orduca, busnakca, ingilizce, Azerice, Fransizca, Kurtce Dillerinde yayin yapan iki TV kanali.Ingilizce
Azerice
Kurtce
Al Kawthar:
Sahar TV den ayrilan arapca bolumu.
Al Kawthar:
Iranin ulusal TV kanallari:
Shabake-ye 1 (Siyasi – Sosyal)
Shabake-ye 2 (Sosyal – Cocuk)
Shabake-ye 3 (Spor – Genclik )
Shabake-ye 4 (Bilim – kultur )
Shabake-ye 5 (IRINN – Haber)
Shabake-ye 6 - Amouzesh TV ( Ogretim) (ilk ogretim – orta sinif – lise – universite ve..)
Shabake-ye 7 - Quran TV (24 saat yayin yapan kuran kanali – Uyduyla dunyanin degisik yerlerinede yayinlaniyor)
Shabake-ye 8 - Belgesel kanali
Farsca Uluslararasi kanallar:
Sirayla ABD, Avrupa ve Avustralya`da yasiyan Iranlilara yonelik TV kanalllari.
Jam-e Jam 1
Jam-e Jam 2
Jam-e Jam 3
Ilginc notlar:
Iran`da yayin yapan eyelet kanallari yaklasik yari yariya kendi dillerinde ve farsca da yayin yaparlar.
Mesela Sahand TV ki Dogu Azerbaycan (Tebriz) ayit eyelet kanalidir. Yari Farsca ve yari Azerice yayin yapar.
Bati Azerbayjan`da 2 kanal mevcut. Mahabat ise O eyaletteki kurtler icindir. Ayrica kurtlerin yasadigi eyaletlerde de yari yari farsca ve kurtce yayinlanir.
Ayrica Iranin sadece Internet uzerinden yayin yapan Iki TV ve bir Radyo kanali mevcut.
Mesela Labbaik adli TV kanali dini icerikli ve ozellikle daha cok hac`la ilgili programlar yayinliyor.
Web Sitesi: (8 dilde, Turkce de mevcut)
Labbaik TV
Iran TV kanallarinin cogu (bazi eyelet Tv* leri de dahil Hotbird, IntelSat 902*, Asia Sat 3S uydularindan ve IRIB web sitesinden izlenebiliyor)
Ilginctir ki IRIB kendine ozel universite – cok popiler olan bir gazette – Sorush Press (degisik haftalik dergiler yayinlar) – Sorush sima (degisik filmler uretir ve dagitir) – Sima choob (tahta dekorasion ve..)!!!! - Saratel (bina yapimlarinda calisan bir sirket!!! - Tekta ( yeni teknologik urunler (Tv ve Radyo larda kullanilan cihazlar ve... gelistirip ve uretir)) – Siam film (turkiye ve diger ulkelrde gosterilen film ve dizileri genellikle sima film tarafindan uretilir ve satilir) ve… gibi yan kuruluslara sahip.
IRIB World Service
Iran sesinin Turkce yayinlarini Dinlemek icin:
(Haberler ve diger bilgiler)
http://turkish.irib.ir
Kayıtlar
